COVID-19 Saç Dökülmesine Neden Olur Mu?
COVID-19 saç dökülmesine neden olur mu?
SARS-CoV-2 virüsü ile belirlenen COVID-19, fiziksel ve mental sağlık üzerinde etkiler yaratmıştır. Saç dökülmesi, hastalığın daha az bilinen ancak giderek daha fazla fark edilen etkilerinden biridir. COVID sonrası, insanlar ilk enfeksiyonlarından haftalar veya aylar sonra ciddi miktarda saç dökülmesi yaşadıklarını bildirmişlerdir. Bu gelişme, COVID-19 sonrası saç dökülmesini durdurmak için daha fazla insanın yanıt aradığı bir durum haline gelmiştir.
COVID-19’un Saç Dökülmesine Yol Açabileceği 8 Yol
Virüs saç foliküllerini içten yok etmediği için, koronavirüs kaynaklı saç dökülmesi genellikle geçicidir. Smile Hair Clinic’te gözlemlediğimiz vakalarda, stres veya hastalık sonrasında meydana gelen geçici saç dökülmesi türü olan telogen effluvium (TE/ Telojen Saç Dökülmesi) genellikle daha yaygındır. COVID-19 hastalarında enfeksiyon, yüksek ateş, stres ve ameliyat gibi durumlar nedeniyle telogen effluvium görülebilir. Bu durumlar, telogen effluvium’un nedenlerinden bazılarıdır.
Telogen effluvium (Telojen Saç Dökülmesi) Nedir?
Normal koşullarda saçların %85-90’ı anagen (büyüme) evresindedir, %10-15’i ise telogen dökülme (dinlenme evresindedir) ve belirli bir süre sonra dökülür. Telogen effluvium, iz bırakmayan bir alopesi biçimidir ve genellikle zihinsel veya fiziksel bir “şok” sebebiyle telogen evresine erken geçen saçların oranında bir artış meydana getirir. Saç dökülmesine neden olan olayın ardından iki ile üç ay içerisinde, kişi alışılmışın üzerinde saçın döküldüğünü fark edebilir.
COVID-19 vakasında hem virüs hem de küresel anlamda tarih yazan bir pandeminin ortasında yaşamanın getirdiği stres, daha fazla saçı telogen aşamasına itebilir ve bu da ortalamanın üzerinde saç dökülmesine neden olabilir.
COVID-19 Nedeniyle Saç Dökülmesini Etkileyen Küresel Faktörler
COVID-19 Döneminde Saç Dökülmesinin Yaygın Nedenleri:
COVID-19, ateş, nefes darlığı ve hastaneye yatış gibi belirtilerle kendini gösteren, vücutta yüksek fiziksel stres yaratan güçlü bir viral enfeksiyondur.
- Hastalık: Hastalığın vücutta yarattığı stres, normal saç uzama döngüsünü etkileyerek saç dökülmesine neden olabilir.
- Duygusal ve Psikolojik Stres: Küresel bir pandemiye ilişkin yalnızlık ve hastalık korkusu ya da kendimiz veya sevdiklerimizin ölüm korkusu gibi duygular, telogen effluvium’a neden olabilir. Stresli dönemlerde saç dökülmesi sık görülür ve birçok COVID-19 hayatta kalanında artan psikolojik stres, saç dökülmesini birçok kişi için bir sorun haline getirmiştir.
- Besin Yetersizlikleri: COVID-19 iyileşme sürecinde kişi, iyi beslenme isteği duymayabilir veya tüketmesi gereken besinlerden yetersiz tüketebilir ya da normalde tüketmesi gereken gıdalardan farklı besinler tüketebilir. Temel besin ögelerini (demir, çinko ve vitaminler) yeterince tüketmemek de saç dökülmesine neden olabilir.
- Enflamasyon, aynı zamanda virüs sonrası enflamasyon olarak da adlandırılır ve vücutta, bazı durumlarda kafa derisinde ağrıya neden olabilir. Enflamasyon, saç foliküllerini etkileyerek saç dökülmesine yol açar.
- Saç Dökülmesi COVID-19’un Uzun Süreli Bir Yan Etkisi Olabilir mi? İyi haber şu ki, COVID-19 kaynaklı saç dökülmesi çoğu insan için geçicidir. Telogen effluvium, vücut stres kaynağından kurtulduğunda genellikle kendiliğinden düzelir, bu yüzden çoğunlukla altı ila dokuz ay içinde normal saç uzama döngüsüne dönüş görülür. Bununla birlikte, çok sayıda saçın döküldüğünü görmek oldukça üzücü olabilir, özellikle saçlarının kalınlığında önemli bir azalma yaşayanlar için. Ancak, eğer tetikleyici faktörler (örneğin; vitamin eksikliği, kronik stres ya da iltihaplı durumlar) ortadan kaldırılmaz veya ele alınmazsa, telogen effluvium süreci daha uzun sürebilir.
- Saç Dökülmesi ve “Uzun COVID” Saç dökülmesi, “Uzun COVID” yaşayan kişilerde, görülen kalıcı semptomlardan yalnızca biridir; bu semptomlar, kişinin enfeksiyonun akut evresinden kurtulmasından sonra haftalar veya hatta aylar boyunca sürebilir. Uzun COVID’e neden olan bu temel sağlık sorunları çözüldüğünde, bu talihsizlerin saç uzaması devam edecektir.
COVID-19 Kalıcı Saç Dökülmesine Neden Olur Mu?
Telogen effluvium genellikle geçici bir durumdur, fakat bazı nadir örnekler COVID-19 ile bağlantılı görünen saç dökülme koşulları ile ilişkilendirilmiştir; bu da genetik yatkınlığı olan kişilerde daha kalıcı ve kronik hale gelme eğilimi göstermektedir, özellikle androjenetik alopesi (erkek veya kadın tipi kellik) durumunda.
Bu durumlarda, COVID-19 genetiğiniz nedeniyle gerçekleşecek olan saç incelmesini hızlandırabilir.
COVID-19’un neden olduğu yüksek dereceli sistemik iltihaplanma veya çoklu organ yetmezliği, kalıcı izlere veya saç köklerinde geri dönüşü olmayan hasara yol açabilir, ancak bu yalnızca aşırı durumlarda görülür.
COVID-19 kaynaklı saç dökülmesiyle başa çıkmanın yolları
COVID-19 sonrası saç dökülmesi: Koronavirüs gibi stresli bir olaydan dolayı saç dökülmesi sık görülen bir durumdur ve genellikle geçicidir; bu nedenle sabırlı olmak çok önemlidir! Saç uzamasını artırmaya yönelik tedavi yöntemleri ve stratejileri
- Sabır ve Zaman
Çoğu zaman, telogen effluvium sonrası saç birkaç ay içinde kendiliğinden yeniden uzar. Saç dökülmesiyle baş etmek zor olsa da çoğu zaman en iyi yöntem, vücudunuzun bunu telafi etmesini beklemektir. Saç dökülmesi, 3-6 ay süresince duraklama gösterebilir.
Beslenme Desteği
Saçların uzaması için diyetinizde yeterli vitamin ve mineral bulunması gereklidir. Şunları içeren besinler tüketmeyi göz önünde bulundurun:
Kaynaklar: Yumurta, kuruyemişler, tohumlar ve yeşil yapraklı sebzeler, sağlıklı saç ve tırnaklar için faydalıdır.
- Demir: Kadınlar menstrüasyon sırasında düzenli olarak kan kaybettikleri için; kırmızı et, baklagiller, ıspanak ve fortifiye tahıllar gibi demir içeren veya demirle zenginleştirilmiş besinler gereklidir.
- Çinko, saç hücrelerinin çoğalması için hayati öneme sahip olan hücre bölünmesi ve doku gelişimi için gereklidir. Deniz ürünleri, et, tam tahıllar gibi besin kaynaklarından temin edilebilir.
- D vitamini: D vitamini eksikliği alopesi ile bağlantılıdır. Yeterli güneş ışığı aldığınızdan veya takviye kullandığınızdan emin olun.
- Omega-3 yağ asitleri: Balık ve keten tohumu tüketmek, iltihabı azaltabilir ve kafa derisinin soyulmasını destekleyebilir.
Stres Yönetimi
Uzun süreli veya yoğun stres, saç dökülmesini artırabilir. Farkındalık ve meditasyon, yoga ve günlük egzersiz programı, stresi ve tükenmişlik hissini azaltırken genel sağlığı artırabilir. COVID-19 nedeniyle saç dökülmesi ile ilgili yaşadığınız mental stresle baş ediyorsanız, birisiyle görüşmek önemli olabilir.
Topikal Tedaviler
Minoksidil (Rogaine), telogen effluvium’dan etkilenen kişiler için yararlı olabilir, bu durum için mevcut olan tek reçetesiz tedavidir. Minoksidil, saç foliküllerini canlandırarak saçın yeniden çıkmasını destekleyebilir; ancak, saç dökülmesine yol açan her durum minoksidil kullanımına uygun olmadığından, bir sağlık uzmanı gözetiminde kullanılmalıdır.
Saç Takviyeleri
COVID-19 enfeksiyonundan sonra saçlarını kaybeden kişiler, saç takviyeleri, biyotin, vitamin B ve kolajen eklerlerse saçlarını geri kazanabilirler. Ancak, takviye kullanmaya başlamadan önce her zaman doktorunuza danışmalısınız; çünkü bazıları ilaçlarla etkileşime girebilir veya yan etkileri olabilir.
Trombosit açısından zengin plazma (PRP) Tedavisi
PRP tedavisi biraz daha yüksek teknolojiye sahip bir yöntemdir ve kanınızdaki plazmanın büyüme faktörleri ile birlikte kafa derisine enjekte edilmesini içerir; bu işlem saçın yeniden çıkmasına yardımcı olur. Araştırmalar hala devam etse de bu tedavi telogen effluvium ve androgenetik alopesi’nin erken aşamalarından muzdarip kişiler için bir çözüm olarak öne sürülmektedir.
Saç Doktoru veya Trikolog
Eğer saç dökülmesi altı aydan uzun sürerse veya saç incelmesi meydana gelirse, yüksek seviyede stres ihtimaline karşı bir dermatoloğa (veya trikologa) görünmek faydalıdır. Kafa derinizi inceleyip, sağlık sorunlarınız hakkında soru sorabilir ve saç dökülmesi için uygun tedavi yöntemleri sunabilirler.
Gelecekte Bunu Nasıl Önleyebileceğinize Dair Tavsiyeler
Hepimiz hayatımızda pandeminin neden olduğu telogen effluviumu tetikleyebilecek türden önemli stres kaynaklarıyla karşılaşıyoruz. İşte genel saç sağlığını desteklemek ve gelecekteki saç dökülmesini önlemek için alabileceğiniz önlemler.
Dengeli beslenme: Saç sağlığını en üst düzeye çıkarmak için yeterince protein, vitamin ve mineral tükettiğinizden emin olun.
Stres Yönetimi: Uzun süreli fiziksel ve duygusal yıpranmanın önüne geçmek için meditasyon ve yoga gibi stres giderici teknikleri düzenli bir şekilde uygulayın.
Kafa derinize iyi bakın: İyi kan akışını sağlamak için kafa derinize nazikçe masaj yapın ve fazla sıkı olmayan saç stillerini tercih edin.
Saç dökülmesi, hastalığı atlatan birçok insanı etkileyen koronavirüsle bağlantılı yeni bir endişedir. Vakaların çoğu, fiziksel veya duygusal strese bağlı ve geçici bir durum olan telogen effluvium’un sonucudur. Durum rahatsız edici olabilse de genellikle kendiliğinden düzelen bir bozukluktur ve saçlar çoğunlukla birkaç ay içerisinde yeniden uzar.
Genel sağlığınızı koruyun, stres yönetimini sağlayın ve tedavinizi en iyi hale getirerek yeniden saç çıkışını destekleyin, ayrıca COVID-19’un saç üzerindeki uzun süreli etkilerini azaltın. Bir sağlık uzmanına başvurmak saç dökülmesinin olası nedenlerini tespit etmenizi sağlayabilir ve sorun devam ederse daha özel tedavi yöntemleri sunulabilir.